By funflixworld94@gmail.com 
Surinder Kaur
ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਜਿਸਨੂੰ “ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੋਇਲ” ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਮਹਾਨ ਗਾਇਕਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।
ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ
ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਜਨਮ 25 ਨਵੰਬਰ 1929 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਬਿਸ਼ਨਦਾਸ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਮਾਇਆ ਦੇਵੀ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੌਰ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੂੰ ਗਾਇਕੀ ਵੱਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।
ਸੰਗੀਤਕ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1943 ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਮਾਸਟਰ ਇਨਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਕੋਲੋਂ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਉਚਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਲਿਜਾਇਆ।
ਵਿਵਾਹ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਜੀਵਨ
ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੋਧੀ ਨਾਲ ਵਿਵਾਹ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਅਤੇ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੱਤਾ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ “ਮਾਵਾਂ ਤੇ ਧੀਆਂ”, “ਜੁੱਤੀ ਕਸੂਰੀ”, “ਮਾਧਣੀਆਂ”, “ਲੱਠੇ ਦੀ ਚਾਦਰ”, “ਸੂਹੇ ਵੇ ਚੀਰੇ ਵਾਲਿਆ” ਅਤੇ “ਕਾਲਾ ਦੋਰੀਆ” ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਵਰਗੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਅਮਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ
1984 ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਐਵਾਰਡ।
2002 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ।
2006 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ।
ਅੰਤਿਮ ਦਿਨ ਅਤੇ ਮਿਰਾਸ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਚਕੂਲਾ ਵਿੱਚ ਵਸੇਬਾ ਕੀਤਾ। 14 ਜੂਨ 2006 ਨੂੰ ਨਿਊ ਜਰਸੀ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ‘ਤੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੋਇਲ” ਅਤੇ “ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਮਹਾਨ ਗਾਇਕਾ” ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਅੱਜ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਜੀਵੰਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਅਨੇਕ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।