ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ

1969 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ “ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ” ਸਿੱਖ ਧਰਮ, ਆस्था ਅਤੇ ਮਾਨਵਿਕ ਮੁੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇੱਕ ਅਮਰ ਕ੍ਰਿਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਲ ਦਾ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈ।

ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਰਾਮ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਬੈਕਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰੀ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖੀ। ਇਹ ਪੰਨਾ ਲਾਲ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਕਥਾਨਕ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਦਾਕਾਰੀ, ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਗੀਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਤਕ ਜੀਉਂਦੇ ਹਨ।

ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ 1947 ਦੇ ਭਾਰਤ-ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦੌਰ ‘ਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ ‘ਚ ਸੈੱਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ (ਪ੍ਰਿਥਵੀਰਾਜ ਕਪੂਰ) ਇੱਕ ਧਰਮਨਿਸ਼ਠ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਕਾਮਯਾਬ ਠੇਕੇਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਪ੍ਰੇਮ (ਸੋਮ ਦੱਤ) ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਪ੍ਰੇਮ, ਰਤਨ ਕੌਰ (ਵਿਮੀ) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰ ਲੈਂਦਾ, ਤਾਂ ਰਤਨ ਦਾ ਭਰਾ ਸੁੱਖਾ ਗੁਰਮੁਖ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫੁੱਟ ਪਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।
ਸੁੱਖਾ ਦੇ ਚਾਲਾਕੀ ਭਰੇ ਚਾਲਾਂ ਕਾਰਨ ਪਰਿਵਾਰ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਠਿਨ ਪਰੀਸਥਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ‘ਤੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਡਿਗਦਾ।
ਉਹ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਧੈਰਜ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਆਖ਼ਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੀ ਭਕਤੀ ਅਤੇ ਸਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁੜ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

🎥 ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ:
👉 “ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ, ਭਕਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਹਰ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ!”

1️⃣ ਪ੍ਰਿਥਵੀਰਾਜ ਕਪੂਰ – ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ
👉 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ।
👉 ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਨੇ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਰੌਣਕ ਭਰਤੀ।

2️⃣ ਆਈ.ਐਸ. ਜੌਹਰ – ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ
👉 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਹਾਸ-ਮਜ਼ਾਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਸੁਨੇਹਾ ਜੋੜਿਆ।

3️⃣ ਨਿਸ਼ੀ ਕੋਹਲੀ – ਰਤਨ ਕੌਰ (ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਪਤਨੀ)
👉 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਪਤਨੀ ਦਾ ਪਾਤਰ ਨਿਭਾਇਆ।

4️⃣ ਵਿਮੀ – ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ
👉 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਸੱਚੀ ਅਤੇ ਸਮਰਪਿਤ ਪਤਨੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਭਾਈ।

5️⃣ ਵੀਨਾ – ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ
👉 ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨੇ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾਈ ਭਰੀ।

6️⃣ ਜਗਦੀਸ਼ ਰਾਜ – ਪੁਲੀਸ ਅਫ਼ਸਰ
👉 ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਿਆਂ ਲਈ ਲੜਦੇ ਪੁਲੀਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ।

7️⃣ ਸੋਮ ਦੱਤ – ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ (ਗੁਰਮੁਖ ਦਾ ਭਰਾ)
👉 ਉਹ ਲਾਲਚ ਦੇ ਚਲਦੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਸਮਝ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਸੰਗੀਤਕਾਰ: ਐੱਸ. ਮੋਹਿੰਦਰ | ਗੀਤਕਾਰ: ਵਰਮਾ ਮਲਿਕ
ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਗੀਤ ਗੁਰਬਾਣੀ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹਨ, ਜੋ ਇਸਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।

🔹 “ਰੇ ਮਨ ਐਸੋ ਕਰ ਸਨਿਆਸਾ” – ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ
🔹 “ਬੁੱਲ ਤੇਰੇ ਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ” – ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ, ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ
🔹 “ਗੁਰਨ ਇਕ ਦੇਹ ਬੁਝਾਈ” – ਮੰਨਾ ਡੇ
🔹 “ਪ੍ਰਭੁ ਜੋ ਤੋਖੇ ਲਾਜ ਹਮਾਰੀ” – ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ, ਮਹਿੰਦਰ ਕਪੂਰ
🔹 “ਕਲ ਤਾਰਣ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਆਇਆ” – ਭਾਈ ਸਮੁੰਦ ਸਿੰਘ ਰਾਗੀ
🔹 “ਦੇਹ ਸ਼ਿਵਾ ਬਰ ਮੋਹੇ” – ਮਹਿੰਦਰ ਕਪੂਰ
🔹 “ਮਿੱਤਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂ ਹਾਲ” – ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ

✅ ਬਜਟ: ₹15-20 ਲੱਖ (ਉਸ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਰਕਮ)
✅ ਕੁੱਲ ਕਮਾਈ: ₹1.5 ਕਰੋੜ (ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਫਲਤਾ!)

📌 ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਮੁੜ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਇਹ ਹਿੱਟ ਸਾਬਤ ਹੋਈ।

🏅 1970 – “ਸਰਵਸ਼੍ਰੇਸ਼੍ਠ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ” ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਵਾਰਡ
🏅 ਐੱਸ. ਮੋਹਿੰਦਰ ਨੂੰ “ਉੱਤਮ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ” ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਵਾਰਡ
🏅 ਮੁੜ ਰਿਲੀਜ਼ ‘ਤੇ ਵੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ

📌 ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ ਨਹੀਂ, ਇੱਕ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਤਜਰਬਾ ਹੈ।
📌 ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਗੀਤ, ਦਿਲ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
📌 ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਣਮੋਲ ਹੈ।

🎬 “ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ” ਇਕ ਕਾਲਜਈ ਰਤਨ ਹੈ, ਜੋ ਸਿੱਖ ਆਧਿਆਤਮਿਕਤਾ, ਸ਼ਰਧਾ, ਅਤੇ ਮਾਨਵਿਕ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਦੀ ਹੈ।

🛶 “ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ” – ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਸਿਰਫ਼ ਮਨੋਰੰਜਨ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਰੂਹਾਨੀ ਸਫ਼ਰ ਵੀ ਹੈ!

😊 ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲੱਗੀ?